Prof. Dr. Janneke Samsom, Hoofd van het Laboratorium Kindergeneeskunde en groepsleider van de afdeling Gastro-enterologie en Voeding, Erasmus MC-Sophia Kinderziekenhuis

Samenvatting:
Ik ben Janneke Samsom, hoogleraar darm immunologie en hoofd van het laboratorium Kindergeneeskunde van het Erasmus MC- Sophia kinderziekenhuis. De belangrijkste resultaten van mijn onderzoek betreffen het blootleggen van fundamentele processen waarmee ons darmimmuunsysteem een tolerogeen geheugen opbouwt voor onschadelijke stoffen uit voeding en microbiota. Uniek is dat mijn lab dit onderzoek zowel op fundamenteel als translationeel niveau uitvoert. Inzicht in de complexe netwerken van immuun interacties die de gezondheid van de darmen bevorderen, is van direct belang voor patiënten met multifactoriële darmziekten zoals inflammatoire darmziekten (IBD) en coeliakie (CeD), respectievelijk veroorzaakt door verlies van tolerantie voor onschadelijke microbiota en het voedseleiwit gluten. Heterogeniteit in de immuno-pathologie van de ziekte belemmert succesvolle behandelingsstrategieën voor deze levenslange ziekten. Voor een betere classificatie van patiënten en het ontwerpen van precisiegeneeskunde is strategisch teamwerk nodig. Samen met de klinische afdeling Maag Darm Lever ziekten van het Sophia Kinderziekenhuis en het Maasstadziekenhuis hebben we longitudinale observationele patiënten cohorten ontwikkeld waarin in elke patiënt op meerdere tijdspunten vanaf de diagnose tot aan de overdracht aan de volwassen gastro-enteroloog immuun analyses worden uitgevoerd. Ons onderzoek heeft een bidirectionele benadering: belangrijke vragen uit de kliniek met betrekking tot pathologie, diagnose en behandeling van IBD en CeD worden vertaald naar een experimentele setting en vice versa worden fundamentele principes geïmplementeerd in patiënten diagnostiek en in het ontwerp voor nieuwe behandelstrategieën.

In mijn lezing zal ik uitleggen hoe het immuunsysteem in de gezonde darm tolerantie ontwikkelt voor commensale microbiota, met name welke cellen daarbij betrokken zijn en hoe deze processen veranderen in patiënten met chronische darm inflammatie zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa.

Take home messages:
1. Chronische darmontsteking is een immuunziekte (afweerziekte)
2. Bij chronische darmontsteking verschillen ernst van ziekte en effect van medicatie sterk van patiënt tot patiënt.
3. Chronische darm ontsteking kan ontstaan doordat het immuunsysteem “overactief” is of juist niet actief genoeg.

Biografie:
My laboratory is focused on identifying immune regulatory processes that are pivotal to intestinal homeostasis. We have unique expertise in murine models for gastrointestinal inflammation in which combined differential gene expression, in vitro cell biology and in vivo cell tracking are used to identify pathways that regulate mucosal tolerance. We have identified that functional mucosal regulatory T cells differentiate in mucosa draining lymphoid tissue and that these cells require specific mucosal factors to develop (EJI 2003; Cell Rep 2023; Front. Immunol 2021). More recently, we have established a humanized mouse model of gluten tolerance and discovered that tolerance to gluten is mediated by IL­10 secreting regulatory T­cells (Gastroenterology 2011). In our translational work we focus on dissecting inflammatory pathways that classify Inflammatory Bowel Disease (IBD) and Celiac Disease (CeD) patients in subgroups and identify parameters to characterize their disease subtype (Am. J. Gastroenterology 2011, Mucosal Immunology 2019a (JCC 2022& 2023).